Bölgesel ekonomik entegrasyonlar özellikle 2. Dünya Savaşı’ndan itibaren dünya ülkelerinin önem verdiği bir süreç olmuştur. Başarılı uygulamalarla gelişmekte olan ülkelere örnek olan AB, NAFTA, EFTA ve ASEAN benzer biçimde birleşmeler buna en önemli örneklerdir. Dünyada bölgeselleşme çabalarının haricinde kalan ülkelerin ekonomik ve siyasi olarak da tek başlarına kalacağını değerlendiren Türkiye, AET’nin daha kuruluş aşamasından itibaren kuruluş şartlarını kabul ederek tam üye olma amacıyla Ankara Anlaşması’na imza koymuştur. Bununla beraber gene 1967’de Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (ECO) adını almıştır. Gene Türkiye, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Projesi’ni(KEİ) hayata geçirmiştir.
Özellikle 1980’li yıllarda başlamış olan bölgeselleşmenin yanında dünyamız hızla küreselleşme rüzgarının etkisine girmiştir. Bununla beraber dünya ticareti giderek liberalleşmiştir. Çin’in 2001’de Dünya ticaret Örgütü(WTO)’ne üye olması bunun en önemli örneğidir.
Dünya ekonomisini düzenleyen ve ilgili konularda kararlar alan IMF, Dünya Bankası (WB), Dünya tecim Örgütü(WTO), Uluslararası Çalışma Örgütü(ILO) benzer biçimde uluslararası ekonomik müesseseların çalışma şekillerine bakılmış olduğunda, hepsinin az yada çok Birleşmiş Milletler(BM) şemsiyesi altında toplandığı görülecektir.
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER’İN TARİHÇESİ
Birinci Dünya Savaşı Paris Barış konferansı’nın kabul edilmesi ile sona ermiş ve bu sırada barış anlaşmaları(Versaille, Trianon, Neuilly ve Sevr) imzalanmıştır. Bu anlaşmaların ilk 26 maddesi Milletler Cemiyeti Misakını oluşturmuştur. 1919’da kurulan Milletler Cemiyeti İkinci Dünya Savaşı’nı durduramadığı için fiilen çalışmalarına son vermiştir.
«Birleşmiş Milletler» isim olarak ilk kez 1 Ocak 1942’de, İkinci Dünya Savaşı sürerken Franklin D. Roosevelt tarafınca kullanılmış ve örgütün kurulmasında ilk adım atılmıştır.
Ağustos-Ekim 1944’te Dumbarton Oaks’ta toplanan dört devlet(Çin, Sovyetler Birliği, İngiltere, ABD) Dumbarton Oaks önerileri diye adlandırılan bir metin ortaya koymuşlardır. 25 Nisan 1945 yılında Almanya ve Japonya’ya savaş ilan etmiş 50 ülkenin temsilcisi San Francisco’da bir araya gelerek Birleşmiş Milletler Anlaşması’nı hazırlamış ve 25 Haziran 1945’te oybirliği ile kabul etmişlerdir.
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER’İN AMAÇLARI
Birleşmiş Milletler’in Antlaşmada beyan edilen amaçları şunlardır:
Uluslararası barış ve güvenliği korumak;
Hak eşitliği ve halkların kendi geleceğini belirleme ilkelerine saygı göstererek milletlerarasında dostça ilişkiler geliştirmek;
Uluslararası ekonomik, sosyal, kültürel, insani problemlerın çözümünde işbirliği yapmak ve temel insan hak ve özgürlüklerine karşı saygıyı teşvik etmek;
Bu ortak çıkarların elde edilmesi hususunda milletler içinde uyum sağlayıcı bir merkez olmak.
Kaynak: http://www.unicankara.org.tr/today/1.html
TEŞKİLAT YAPISI
Antlaşma ile Birleşmiş Milletlerin 6 temel organı kurulmuştur;
- Genel Kurul,
- Güvenlik Konseyi,
- Ekonomik ve Sosyal Konsey,
- Vesayet Konseyi,
- Uluslararası Adalet Divanı,
- Genel Sekreterlik.
Ancak, Birleşmiş Milletler ailesi içine aldığı 15 ihtisas kuruluşu, çok sayıda program ve birimi bünyesinde bulundurmaktadır.
GENEL KURUL
- Genel Kurul ana istişare organıdır. Tüm üye ülkelerin birer oy hakkı bulunan temsilcilerinden oluşur. Barış ve güvenlik, yeni üyelerin katılımı, bütçe gibi önemli konuları ilgilendiren kararlarda üçte iki çoğunluk gereklidir. Diğer konuları ilgilendiren kararlar salt çoğunlukla alınır.
- Silahsızlanma ve silahların kontrolünü öngören düzenlemeler dahil olmak üzere uluslararası barış ve güvenliğin korunmasına yönelik konuları ele almak ve tavsiye kararları vermek;
- Güvenlik Konseyi’nde ele alınan ihtilaflar ve konuları kapsamamak üzere Dünya barışı ile ilgili konularda oturumlar düzenlemek ve tavsiye kararları almak;
- Güvenlik Konseyi’inde ele alınan ihtilaflar ve konular hariç olmak üzere Antlaşma kapsamına giren konularda ve Birleşmiş Milletler organlarının görev ve yetkilerini kapsayan başlıklarda oturumlar düzenlemek ve tavsiye kararları almak;
- Uluslararası siyasi işbirliğini, uluslararası hukukun geliştirilmesi ve tedvini, herkesi kapsayan temel insan hak ve özgürlüklerinin hayata geçirilmesi ve ekonomik, toplumsal, kültürel, eğitim, sağlık alanlarında uluslararası işbirliği sağlanması için çalışmalara başlamak ve tavsiyede bulunmak;
- Kökeni her ne olursa olsun milletlerarasındaki dostça ilişkileri bozacak herhangi bir sorunun barışçıl yolla çözülmesi konusunda tavsiyede bulunmak;
- Güvenlik Konseyi ve diğer Birleşmiş Milletler organlarının vereceği raporları değerlendirmek;
- Güvenlik Konseyi’nin daimi olmayan üyelerini, Ekonomik ve Sosyal Konsey üyelerini ve Vesayet Konseyi’nin ek üyelerini (gerekli olması durumunda) seçmek; Güvenlik Konseyi ile birlikte Uluslararası Adalet Divanı Yargıçlarını seçmek; ve Güvenlik Konseyi’nin tavsiyesi doğrultusunda Genel Sekreteri atamak.
KOMİTE
Her olağan oturumun başında Genel Kurul, devlet ya da hükümet başkanları en acil sorunlar hakkındaki görüşlerini dile getirirler. Daha sonra bu sorunlar 6 ana komitede ele alınır:
- Birinci Komite (Silahsızlanma ve Uluslararası Güvenlik konuları);
- İkinci Komite (Ekonomik ve Mali İşler);
- Üçüncü Komite (Sosyal, İnsani ve Kültürel konular);
- Dördüncü Komite (Özel Politika ve Sömürgeciliğin Sonlandırılması);
- Beşinci Komite (Yönetim ve Bütçe konuları);
- Altıncı Komite (Hukuki konular).
GÜVENLİK KONSEYİ
- Güvenlik Konseyi, Anlaşma kapsamında uluslararası barış ve güvenliğin korunması konusunda birincil sorumluluğa sahiptir.
- Konseyin beşi daimi – Amerika Birleşik Devletleri Çin, Fransa, İngiltere ve Rusya Federasyonu – 10’u Genel Kurul tarafından iki yıllık süre için seçilen 15 üyesi vardır.
- Her üyenin bir oyu vardır. İdari konulardaki kararlar 15 üyenin 9’unun evet oyuyla alınır. Diğer konularda karar alınabilmesi için 5 daimi üyenin tamamının evet oyu dahil olmak üzere toplam 9 evet oyu gerekir.
GÖREV VE YETKİLERİ
- Birleşmiş Milletler ilke ve amaçları çerçevesinde uluslararası barış ve güvenliği korumak;
- Silah üretimini düzenleyici önlemler almak;
- Tarafların sorunlarını barışçıl yollardan çözmeleri için görüşmeye davet etmek;
- Uluslararası uyuşmazlıklara yol açabilecek anlaşmazlıkları ve sorunları araştırmak ve bu sorunların ya da maddelerin çözümü için tavsiyede bulunmak;
- Durumun ağırlaşmasını önlemek için ilgili tarafları söz konusu önlemlere uymaya çağırmak;
- Konsey kararlarının etkinliğini arttırmak amacıyla Birleşmiş Milletler üyelerini yaptırım gibi doğrudan şiddet içermeyen Güvenlik Konseyi kararlarına uymaya çağırmak;
- Uluslararası barış ve güvenliği sağlamak ve korumak için güç kullanımına başvurmak ya da onay vermek;
EKONOMİK VE SOSYAL KONSEY
- Ekonomik ve Sosyal Konsey, Birleşmiş Milletler ve Birleşmiş Milletler ailesi içinde yer alan kuruluşların eş güdüm içerisinde çalışmalarını sağlamak amacıyla oluşturulmuştur. Konsey’in 3 yıllık süreyle hizmet eden 54 üyesi vardır. Konsey’de oylama salt çoğunluk ilkesine dayanır; her üyenin bir oyu vardır.
- Görev ve Yetkileri
- Uluslararası ekonomik ve sosyal konuları ele almak ve Birleşmiş Milletler’e üye devletlere siyasi tavsiyelerde bulunacak ana forum niteliğini taşımak;
- Uluslararası ekonomik, sosyal, kültürel, eğitim, sağlık ve ilgili konularda çalışmalar yapmak, rapor hazırlamak ve tavsiyede bulunmak;
- İnsan haklarına ve temel özgürlüklere saygı gösterilmesini sağlamak ve uygulamak;
- Ekonomik, sosyal ve ilgili alanlarda büyük uluslararası konferanslar hazırlamaya ve organize etmeye yardımcı olmak ve bu konferansların koordineli olarak takibini yapmak;
- Birleşmiş Milletler’e bağlı özel teşkilatların çalışmalarını yine onlara danışarak ve tavsiyede bulunarak ve Genel Kurul’a tavsiyelerde bulunarak koordine etmek.
Uluslararası ekonomik ve sosyal konuların ve siyasi tavsiyelerin tartışılması sırasında ECOSOC, uluslararası işbirliğini teşvik etme, geliştirme ve öncelikli çalışmaları belirlemede kilit rol oynar.
VESAYET KONSEYİ
- Vesayet Konseyi, 7 üye devletin yönetimi altına verilen 11 bölgesel yönetimin denetimini sağlamak ve bu bölgelerin kendi özerk yönetimlerini kurmaları ya da bağımsız olmaları için yeterli adımların atılmasını garanti etmek üzere 1945 yılında Birleşmiş Milletler Antlaşmasının ilgili maddesi gereğince kuruldu. Anlaşma, başka bir ülke yönetimi altında bulunan topraklarda yaşayan halkların siyasi, ekonomik, sosyal ve eğitim alanlarındaki ilerlemeleri ile ilgili olarak Yönetim Birimi tarafından hazırlanan raporları inceleme ve görüşme; bölgelerden dilekçe kabul etme ve bölgelerde özel görevleri üstlenme yetkisini Vesayet Konseyine vermiştir.
- Söz konusu bölgeler, 1994 yılına kadar, gerek ayrı devletler olarak gerekse de bağımsız komşu devletlere katılarak özerk yönetimlerini kurmuş ya da bağımsızlıklarına kavuşmuştur. Vesayet Konseyi’nin çalışmaları sonucu en son olarak Pasifik Adası Palu bağımsızlığına kavuşmuş ve BM’nin 185. üyesi olarak teşkilata katılmıştır.
- Görevi biten Vesayet Konseyi’nin üye sayısı şu anda Güvenlik Konseyi’nin 5 daimi üyesine (Çin, Fransa, Rusya Federasyonu, İngiltere, Amerika Birleşik Devletleri) indirilmiş ve gerek görülmesi halinde danışılacak bir yapıya dönüştürülmüştür.
ULUSLARARASI ADALET DİVANI
- Lahey’de olan Uluslararası Adalet Divanı, Birleşmiş Milletlerin başlıca adli organıdır. Devletlerarasındaki yasal anlaşmazlıkları çözüme kavuşturur ve Birleşmiş Milletler ve onun özel teşkilatlarına hukuk müşavirliği hizmeti verir. Tüzüğü, Birleşmiş Milletler Anlaşması’nın ayrılmaz bir parçasıdır.
- Divan, Tüzüğüne taraf olan tüm devletlere – ki Birleşmiş Milletler üyelerinin tamamını kapsar – açıktır. Yalnızca devletler ihtilaflı konularda Divan önünde taraf olabilir ve ihtilaflarını sunabilir. Divan, özel şahıs ve kişiler ile uluslararası örgütlere açık değildir.
GÖREV VE YETKİLERİ
Divan, tüzüğü gereğince anlaşmazlıkları şu yollara başvurarak karara bağlar:
- Aralarında ihtilaf bulunan devletler tarafından kabul edilen uluslararası anlaşmalar;
- Genel kabul görmüş uluslararası uygulamalar;
- Ülkeler tarafından kabul gören genel kanun hükümleri; ve
- Çeşitli milletlerin en önde gelen bilim adamlarının öğretileri.
Üyelik
Divan, Genel Kurul ve Güvenlik Konseyi tarafından bağımsız oylamayla seçilen 15 yargıçtan oluşur. Aynı ülkeden 2 yargıç Divanda yer alamaz. Yargıçlar 9 yıllık sürelerde görev yaparlar ve ikinci defa seçilebilirler.
SEKRETERYA
- Genel Sekreterlik, çeşitli görevlerde çalışan ve Teşkilatın günlük işlerini yürüten uluslararası memurlardan oluşur. Birleşmiş Milletler’in diğer ana organlarına hizmet eder ve bu organların açıkladığı program ve politikaları uygular. Birimin başı olan Genel Sekreter, Güvenlik Konseyi’nin tavsiyesi üzerine Genel Kurul tarafından 5 yıllık bir süre için atanır. Genel Sekreter seçilen kişi en fazla iki dönem bu görevde bulunabilir.
- Genel Sekreterliğin görevi Birleşmiş Milletler’in ele aldığı çeşitli sorunları kapsar. Bu, barış gücü operasyonlarının idaresinden uluslararası anlaşmazlıklarda arabuluculuk yapmaya, ekonomik ve sosyal eğilimleri teftişten insan hakları ve sürdürülebilir kalkınma üzerine çalışmalar hazırlamaya kadar çeşitli görevleri içerir.
- Birleşmiş Milletler’in, merkezi New York’ta bulunmasına rağmen, Addis Ababa, Bankok, Beyrut, Cenevre, Nairobi, Santiago ve Viyana’ da önemli bir varlığı ve tüm dünyada büroları vardır.
BÖLGESEL KOMİSYONLAR
Birleşmiş Milletler bölgesel komisyonları ECOSOC’a rapor verir, sekreterya ise Genel Sekreter’e bağlıdır. Görevleri, her bölgenin ekonomik açıdan kalkınmasını sağlamak için gerekli önlemleri almak ve bölge devletlerinin birbirleriyle ve dünyadaki diğer devletlerle aralarındaki ekonomik ilişkileri güçlendirmektir. Faaliyetlerini Birleşmiş Milletlerin bütçesinden aldığı katkılarla sürdürür.
AFRİKA EKONOMİK KOMİSYONU
ECA 1958 yılında kurulmuş olup, kıtadaki ekonomik ve sosyal kakınmayı teşvik eden faaliyetler yürütmektedir. 53 üye ülke arasında özellikle üretim ve ticaret alanında, mali alanda, alt-yapı alanında ve kurumsal alanda ekonomik işbirliğini ve bütünleşmeyi artıracak politika ve stratejiler oluşturmaktadır. ECA, ekonomik ve sosyal konularda bilgi vermeye ve analiz yapmaya; gıda güvenliğini, sürdürülebilir kalkınmayı teşvik etmeye; kalkınma yönetimini güçlendirmeye; kalkınmayı sağlamak için bilgi devrimini hızlandırmaya; bölgesel işbirliğini ve bütünleşmeyi, kalkınma konusunda karar alma sürecini teşvik etmeye ve kadın ve cinsiyet eşitliğinin ulusal kalkınmanın ana unsurları olduğunu vurgulamaya ağırlık verir.
AVRUPA EKONOMİK KOMİSYONU
UNECE 1947 yılında kurulmuş olup, Kuzey Amerika, Avrupa ve Orta Asya’nın arasında ekonomik işbirliğinin şekillendiği forumdur. İsrail de dahil olmak üzere 55 üyesi vardır. Öncelikli alanları; ekonomik analiz, çevre, insani yerleşim, istatistik, sürdürülebilir enerji, ticaret, endüstriyel ve kurumsal kalkınma, kereste ve ulaşımdır. UNECE; politik analizler ve tartışmalar, kalkınma konularında anlaşmalar, düzenlenmeler ve standartlar oluşturmak yoluyla kuruluş amaçları doğrultusunda çalışmalarını yürütür. Bu yöntemleri uygulamak sorunları bertaraf etmeye ve bölge içindeki ve dünyanın geri kalanındaki ticari prosedürleri kolaylaştırmaya katkıda bulunur. Komisyon, özellikle ekonomileri geçiş döneminde olan ülkelere teknik destek sağlar.
LATİN AMERİKA VE KARAYİPLER İÇİN EKONOMİK KOMİSYON
- Bölgedeki ekonomik kalkınmayı teşvik etmek için 1948 yılında kurulan ECLAC, üretilen politikaları koordine etme görevini üstlenmiştir. Bölgesel ve ulusal kalkınmaya destek olmak amacıyla 41 asil ve 7 yedek üyesiyle işbirliği yapmaktadır. Görevleri arasında uzmanlık gerektiren alanlarda destek sağlamanın yanı sıra kamusal politikaların oluşturulmasına katkıda bulunur.
- İspanyolca kısaltması CEPAL olan ECLAC tarımsal kalkınma, ekonomik ve sosyal planlama, endüstriyel, teknolojik ve girişimci kalkınma, uluslararası ticaret, bölgesel bütünleşme ve işbirliği, yatırım ve finansman, toplumsal kalkınma ve eşitlik; kalkınmada kadının yeri; doğal kaynaklar ve alt yapı, çevre ve insani yerleşim; istatistik, yönetim; demografi ve nüfus politikaları gibi konularda ulusal, bölgesel ve uluslararası örgütlerle işbirliği yapar.
- Merkezi Şili’nin Santiago şehrindedir. ECLAC’ın Meksiko City’de Orta Amerika ve Port-of-Spain, Trinidad ve Tobago’da Karayip bölge temsilcilikleri vardır. Buenos Aires, Brezilya, Montevideo ve Bogota’da ülke; Washington D.C’de irtibat büroları vardır.
ASYA VE PASİFİK EKONOMİK VE SOSYAL KOMİSYONU
1947 yılında kurulan ESCAP’ın görevi, bölgenin ekonomik ve sosyal konularına dikkat çekmektir. Tüm Asya ve Pasifik ülkelerini kapsayan yegane uluslararası forumdur. 53 üye devlet ve 9 ortak üye devletle dünya nüfusunun aşağı yukarı yüzde 60’ını temsil etmektedir. ESCAP, sosyal ve ekonomik kalkınma konusunda hükümetlere teknik destek verir. Doğrudan danışmanlık hizmetleri ve toplantılar aracılığıyla teknik eğitim ve bilgi vererek, bölgesel deneyim paylaşımı için imkanlar yaratarak, ülkeler arası ağlar kurarak ve çeşitli yayınlar hazırlayarak Hükümetlere kalkınma konusunda destek vermektedir. ESCAP, büyümeyi hızlandırmak; sosyo-ekonomik şartları yükseltmek ve modern toplumun temellerini kurmaya yardımcı olmak için programlar ve projeler yürütür. Bölgesel dört araştırma ve eğitim kurumu (tarımsal kalkınma, tarımsal makinecilik ve mühendislik, istatistik ve teknoloji transferi için) ESCAP’ ın himayesinde faaliyet göstermektedir. ESCAP’ın bünyesinde bir de Pasifik Operasyon Merkezi bulunmaktadır. Yoksulluğun azaltılması, küreselleşme ve yükselen sosyal sorunlar ESCAP’ın gündemdeki önceliklerdir.
BATI ASYA EKONOMİK VE SOSYAL KOMİSYONU
ESCWA 1973 yılında kurulmuş olup bölgedeki ekonomik işbirliği ve bütünleşmeyi teşvik ederek Batı Asya ülkelerinin ekonomik ve sosyal kalkınması için ortak çalışma imkanı yaratmaktır. 13 üye devletten oluşan ESCWA, Birleşmiş Milletler Sistemi içinde bölgedeki başlıca ekonomik ve sosyal kalkınma forumudur. Programları ile ekonomik ve sosyal kalkınma, tarım, sanayi, doğal kaynaklar, çevre, ulaşım, haberleşme ve istatistik gibi alanlara dikkat çekmektedir.
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER UZMANLIK KURULUŞLARI
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)
- 1919 yılında kurulmuş olan Uluslararası Çalışma Örgütü, sosyal adaletin ve uluslararası insan ve çalışma haklarının iyileştirilmesi için çalışan bir Birleşmiş Milletler ihtisas kuruluşudur.
- Dünya savaşının yarattığı karışıklık sonucu ortaya çıkan ve üç çeyrek asır süren değişim kargaşası ile yoğurulan Uluslararası Çalışma Örgütü, evrensel ve sürekli barışın ancak sosyal adalet ile sağlanabileceğini savunan bir temel ilke üzerine kurulmuştur.
- İnsan haklarına saygı… yeterli yaşam standartları… insanca çalışma koşulları… istihdam olanakları… ekonomik güvence… Bunlar ILO’nun her yerde çalışanlara sağlamaya çaba gösterdiği sosyal adaletin temel unsurlarıdır.
- Uluslararası Çalışma Örgütü, Sözleşmeler ve Tavsiye Kararları yoluyla çalışma hayatına ilişkin temel haklar, örgütlenme özgürlüğü, toplu pazarlık, zorla çalıştırmanın engellenmesi, fırsat ve muamele eşitliği gibi çalışmaya ilişkin tüm konuları düzenleyici uluslararası çalışma standartları oluşturur. Mesleki eğitim ve rehabilitasyon, istihdam politikasi, iş hukuku, endüstriyel ilişkiler, çalışma şartları, yönetimin geliştirilmesi, kooperatifler, sosyal güvenlik, çalışma istatistikleri, iş sağlığı ve güvenliği konularında teknik yardım sağlar. Bağımsız iş ve işveren örgütlerinin kurulmasını destekler ve bunlara eğitim ve danışmanlık hizmeti verir. Birleşmiş Milletler sistemi içinde Uluslararası Çalışma Örgütü’nün, yönetim kurullarına işçi, işverenin hükümetlerle eşit olarak katıldığı, kendine has olan üçlü bir yapısı vardır.
Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Örgütü (UNIDO)
- Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Örgütü’nün görevi endüstriyel kalkınma ve işbirliğini teşvik etmektir. 1966 yılında Genel Kurul tarafından kurulan Örgüt, 1985 yılında Birleşmiş Milletler özel teşkilatı olmuştur.
- UNIDO, insanların yaşam koşullarını iyileştirmeye ve gelişmekte olan ülkeler ile geçiş ekonomisine sahip ülkelere sürdürülebilir endüstriyel kalkınma konusunda uygun çözümleri sunarak küresel refahı sağlamaya yardımcı olur. Küreselleşen endüstrinin yararlarından herkesin faydalanmasını sağlamak ve öne çıkan engelleri aşmak üzere endüstriyel kapasite inşa etmek için hükümetlerle, iş ortaklarıyla ve özel sektörle işbirliği yapar.
- Hizmetlerini desteklemek için, UNIDO’nun Yatırımı Destekleme Hizmetleri
Ofisi
ve dış temsilcilikleri ağında çalışan profesyonel personelin yanı sıra Viyana‘da mukim mühendisleri, ekonomistleri ve çevre uzmanları vardır. Dış temsilcilikler UNIDO’nun bölge ve ülke temsilcileri tarafından yönetilir.
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü
- Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü, Birleşmiş Milletler sisteminin kırsal kalkınmadan sorumlu teşkilatıdır. Tarımsal kalkınma, kaliteli beslenme ve her zaman her insanın aktif ve sağlıklı bir yaşam için ihtiyaç duyduğu gıdaya ulaşması anlamına gelen gıda güvenliğini sağlayarak yoksulluk ve açlığı azaltmaya çalışır. FAO’nun kuruluş kararı 16 Ekim 1945 tarihinde Kanada’nın Quebec şehrinde düzenlenen konferansta alınmıştır ve o tarihten bu yana 16 Ekim Dünya Gıda Günü olarak kutlanmaktadır.
- FAO, hükümetlere kalkınma desteği sunar, politika ve planlama konusunda tavsiye verir; bilgi toplar; analiz eder ve elindeki verileri dağıtır; gıda ve tarım konularında uluslararası forum görevini üstlenir. Özel programları ile ülkelerin acil gıda krizlerine hazırlıklı olmalarını sağlar ve bağış yardımı yapar. FAO’nun ortalama olarak yürüttüğü proje sayısı 2000’dir.
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü
- Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü, Birleşmiş Milletler sisteminin kırsal kalkınmadan sorumlu teşkilatıdır. Tarımsal kalkınma, kaliteli beslenme ve her zaman her insanın aktif ve sağlıklı bir yaşam için ihtiyaç duyduğu gıdaya ulaşması anlamına gelen gıda güvenliğini sağlayarak yoksulluk ve açlığı azaltmaya çalışır. FAO’nun kuruluş kararı 16 Ekim 1945 tarihinde Kanada’nın Quebec şehrinde düzenlenen konferansta alınmıştır ve o tarihten bu yana 16 Ekim Dünya Gıda Günü olarak kutlanmaktadır.
- FAO, hükümetlere kalkınma desteği sunar, politika ve planlama konusunda tavsiye verir; bilgi toplar; analiz eder ve elindeki verileri dağıtır; gıda ve tarım konularında uluslararası forum görevini üstlenir. Özel programları ile ülkelerin acil gıda krizlerine hazırlıklı olmalarını sağlar ve bağış yardımı yapar. FAO’nun ortalama olarak yürüttüğü proje sayısı 2000’dir.
- Birleşmiş Milletler (BM) Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Orta Asya Alt Bölge
Ofisini Ankara’da açmıştır., Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve FAO Genel
Direktörü Jacques Diouf tarafından 11 Temmuz 2007 tarihinde törenle açılan FAO
Alt Bölge Ofisi, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan ve
Türkmenistan ile Türkiye arasında tarım alanında yapılan çalışmaların
koordinasyonunu sağlamaktadır. Ofis binası Türk hükümeti tarafından
FAO’ya tahsis edilmiştir.
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO)
- UNESCO 1946 yılında insanoğlunun entellektüel ve ahlaki dayanışmasından güç alan kalıcı bir dünya barışı kurma amacıyla kurulmuştur. Faaliyet alanları; eğitim, doğa bilimleri, sosyal ve beşeri bilimler, kültür ve iletişimdir.
- Programlarının amacı barış kültürünü, beşeri ve sürdürülebilir kalkınmayı teşvik etmektir. Herkes için eğitim; uluslararası bilimsel programlar aracılığıyla çevre araştırmaları yapmak; kültürel kimliklerin ifade edilmesini desteklemek; doğal ve kültürel dünya mirasını korumak ve geliştirmek; gelişmekte olan ülkelerin haberleşme kapasitelerini güçlendirirken serbest bilgi akışını ve özgür medyayı teşvik etmek öncelikleri arasındadır.
- UNESCO’nun, 190 Ulusal Komisyondan oluşan bir sistemi vardır ve yaklaşık 5000 UNESCO Birliği, Merkezi ve Kulübü tarafından desteklenir. 350 STK ile resmi ilişkileri olan örgüt, çeşitli vakıflar ve uluslararası ve bölgesel ağlarla işbirliği yapar.
Birleşmiş Milletler Programları ve Diğer Organları
Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD)
- Daimi organlardan biri olarak 1964 yılında kurulan Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı, Genel Kurul’un ticaret ve kalkınma alanındaki ana organıdır. Görevi özellikle gelişmekte olan ülkelerdeki ticari ve ekonomik kalkınmayı hızlandırmaktır.
- UNCTAD, Birleşmiş Milletlerin kalkınma ve bununla ilgili ticaret, finans, teknoloji, yatırım ve sürdürülebilir kalkınma gibi çalışmalarından sorumludur. Başlıca hedefi gelişmekte olan ülkelerin ve geçiş dönemindeki ekonomilerin dünya ekonomisine uyum sağlamasına yardımcı olmak ve ticaret ve yatırım yoluyla kalkınmayı teşvik etmektir. UNCTAD, hedeflerine ulaşmak için araştırma ve politika analizleri, uluslararası müzakereler, sivil toplum ve iş sektörüyle teknik işbirliği yapar ve etkileşimi sağlar.
- UNCTAD’ ın en üst politika saptama organı olan UNCTAD Konferansı, 193 üye ülkeden (Vatikan dahil) oluşur ve 4 yılda bir toplanır. 10. Konferans 2000 yılında Bankok’ta düzenlenmiştir; UNCTAD XI 2004 yılı Haziran ayında Brezilya’nın Sao Paolo şehrinde yapılmıştır. İcra organı olan Ticaret ve Kalkınma Kurulu, sekreterya çalışmalarını gözden geçirmek üzere her yıl düzenli olarak toplanır.
- Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) XII. Bakanlar Toplantısı 20-25 Nisan 2008 tarihlerinde Gana’nın başkenti Akra’da düzenlendi.
Kaynakça:
Selim Aykaç – Dış Ticaret Notları
Birleşmiş Milletler – Genel Raporlar